CB chống giật là gì? Các loại CB chống giật thông dụng 2025

CB chống giật (hay còn gọi là aptomat chống giật, cầu dao chống dòng rò) là thiết bị an toàn điện quan trọng, có khả năng tự động ngắt mạch khi phát hiện dòng điện rò rỉ ra bên ngoài. Nhờ đó, CB chống giật giúp bảo vệ con người khỏi nguy cơ điện giật và đồng thời ngăn ngừa các sự cố điện nguy hiểm như quá tải hay ngắn mạch. Để hiểu rõ hơn về cấu tạo, các loại CB chống giật phổ biến hiện nay. hãy cùng VN Đại Phong khám phá qua bài viết dưới đây nhé!

CB chống giật là gì?

Trước khi đi sâu vào việc Cb Chống Giật Hoạt động Ra Sao, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của thiết bị này. CB chống giật là một loại khí cụ điện được thiết kế để bảo vệ con người khỏi nguy cơ bị điện giật do tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với dòng điện, cũng như ngăn ngừa nguy cơ hỏa hoạn do dòng rò gây ra.

Khác với CB thông thường (MCB – Miniature Circuit Breaker) chỉ bảo vệ quá tải và ngắn mạch, CB chống giật tập trung vào việc phát hiện sự mất cân bằng dòng điện giữa dây nóng (pha) và dây trung tính (nguội). Sự mất cân bằng này chính là dấu hiệu của dòng điện bị rò rỉ, có thể đang đi qua cơ thể người hoặc một vật dẫn khác xuống đất.

Tầm quan trọng của CB chống giật là không thể phủ nhận, đặc biệt trong các môi trường ẩm ướt như nhà tắm, nhà bếp, hoặc những nơi có trẻ em và người già. Tại VN Đại Phong, chúng tôi luôn nhấn mạnh rằng việc trang bị CB chống giật chất lượng từ các thương hiệu uy tín như Panasonic, Schneider, LS là một khoản đầu tư xứng đáng cho sự an toàn của cả gia đình.

Nguyên lý hoạt động của CB chống giật?

Đây chính là câu hỏi cốt lõi mà nhiều người quan tâm. CB chống giật hoạt động ra sao để có thể phát hiện và phản ứng kịp thời với dòng rò nguy hiểm? Nguyên lý hoạt động của CB chống giật dựa trên sự so sánh dòng điện đi và về trong một mạch điện.

Cơ chế cân bằng dòng điện

Trong một mạch điện hoạt động bình thường và an toàn, dòng điện đi qua dây nóng (L) phải bằng với dòng điện đi qua dây trung tính (N) trở về nguồn. CB chống giật sử dụng một biến dòng đặc biệt có lõi từ hình xuyến, bên trong có cuộn dây thứ cấp nối với một relay điện từ (nam châm điện). Cả dây nóng và dây trung tính đều được luồn qua tâm của lõi từ này.

• Khi mạch điện bình thường: Dòng điện đi (IL) và dòng điện về (IN) có cùng cường độ nhưng ngược chiều nhau. Từ trường do hai dòng điện này sinh ra trong lõi từ sẽ triệt tiêu lẫn nhau. Do đó, cuộn dây thứ cấp không có dòng điện cảm ứng, và relay điện từ không hoạt động, CB vẫn giữ ở trạng thái đóng mạch.
• Khi có dòng rò: Nếu xảy ra sự cố rò điện (ví dụ, người chạm vào phần mang điện), một phần dòng điện sẽ đi qua cơ thể người xuống đất thay vì trở về qua dây trung tính. Lúc này, IL > IN, tạo ra một dòng điện chênh lệch (IL – IN = IΔ). Dòng chênh lệch này sẽ sinh ra một từ trường biến thiên trong lõi từ, cảm ứng một dòng điện trong cuộn thứ cấp.

Khi nào CB chống giật “nhảy”?

Khi dòng điện cảm ứng trong cuộn thứ cấp đủ lớn (thường từ 15mA đến 30mA đối với CB chống giật dân dụng, hoặc cao hơn cho các ứng dụng công nghiệp), nó sẽ kích hoạt relay điện từ. Relay này sẽ tác động vào cơ cấu cơ khí, làm CB “nhảy” (ngắt mạch), cắt nguồn điện cung cấp cho thiết bị hoặc khu vực được bảo vệ. Toàn bộ quá trình này diễn ra rất nhanh, thường chỉ trong khoảng 0.03 đến 0.05 giây, đủ nhanh để ngăn chặn những tổn thương nghiêm trọng do điện giật.

Kỹ sư điện Mai Thanh Tùng, với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết bị điện, chia sẻ: “Nguyên lý hoạt động của CB chống giật tuy đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả. Chính sự nhạy bén trong việc phát hiện dòng rò nhỏ nhất đã làm nên giá trị bảo vệ to lớn của thiết bị này. Thời gian phản ứng nhanh là yếu tố then chốt cứu sống nhiều người.”

Việc hiểu rõ CB chống giật hoạt động ra sao giúp chúng ta thấy được độ tin cậy và tầm quan trọng của nó. Đây không chỉ là một thiết bị, mà là một người bảo vệ vô hình cho hệ thống điện.

Cấu tạo bên trong của một CB chống giật

Để hiểu sâu hơn về việc CB chống giật hoạt động ra sao, việc nắm được các bộ phận cấu thành của nó là rất cần thiết. Một CB chống giật điển hình thường bao gồm các bộ phận chính sau:

• Bộ cảm biến dòng rò (Biến dòng hình xuyến – Toroidal Current Transformer): Đây là “trái tim” của CB chống giật. Nó bao gồm một lõi sắt từ hình xuyến, qua đó dây pha và dây trung tính của mạch điện được luồn qua. Một cuộn dây thứ cấp được quấn quanh lõi từ này.
• Relay điện từ (Electromagnetic Relay): Nhận tín hiệu từ bộ cảm biến dòng rò. Khi có dòng điện cảm ứng đủ lớn trong cuộn thứ cấp (do dòng rò), relay sẽ được kích hoạt.
• Cơ cấu nhả (Tripping Mechanism): Được tác động bởi relay điện từ, cơ cấu này sẽ làm mở các tiếp điểm chính của CB, ngắt dòng điện.
• Tiếp điểm chính (Main Contacts): Cho phép dòng điện đi qua khi CB ở trạng thái đóng và ngắt dòng điện khi CB “nhảy”.
• Buồng dập hồ quang (Arc Chute): Khi tiếp điểm mở ra để ngắt dòng điện lớn (đặc biệt khi có sự cố), hồ quang điện có thể xuất hiện. Buồng dập hồ quang giúp làm nguội và dập tắt hồ quang này một cách an toàn.
• Nút kiểm tra (Test Button): Cho phép người dùng kiểm tra định kỳ hoạt động của CB. Khi nhấn nút này, một dòng rò giả định sẽ được tạo ra bên trong CB, khiến nó nhảy nếu hoạt động bình thường.
• Vỏ bảo vệ (Housing): Thường làm bằng nhựa cách điện, chịu nhiệt cao để bảo vệ các bộ phận bên trong và đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Mỗi bộ phận đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo CB chống giật hoạt động chính xác và hiệu quả. Chất lượng của từng linh kiện, đặc biệt là bộ cảm biến và relay, ảnh hưởng trực tiếp đến độ nhạy và độ tin cậy của CB.

Phân loại CB chống giật phổ biến trên thị trường

Trên thị trường hiện nay có nhiều loại CB chống giật khác nhau, phù hợp với từng nhu cầu và quy mô sử dụng. Việc hiểu rõ CB chống giật hoạt động ra sao cũng bao gồm việc phân biệt các loại này:

• RCCB (Residual Current Circuit Breaker): Đây là loại CB chống giật chỉ có chức năng bảo vệ chống dòng rò. Nó không có khả năng bảo vệ quá tải hay ngắn mạch. Do đó, RCCB thường phải được lắp đặt nối tiếp sau một MCB hoặc MCCB (Moulded Case Circuit Breaker) để đảm bảo an toàn toàn diện cho mạch điện.
• RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection): Đây là thiết bị kết hợp cả chức năng của RCCB (chống dòng rò) và MCB (chống quá tải, ngắn mạch) trong cùng một thiết bị. RCBO cung cấp giải pháp bảo vệ toàn diện hơn và tiết kiệm không gian lắp đặt. Đây là lựa chọn phổ biến cho các hộ gia đình và văn phòng nhỏ.
• ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker): Đây là thuật ngữ cũ hơn, thường dùng để chỉ các CB chống giật hoạt động dựa trên nguyên lý điện áp (Voltage Operated ELCB) hoặc dòng điện (Current Operated ELCB, tương tự RCCB). Ngày nay, thuật ngữ RCD, RCCB, RCBO được sử dụng phổ biến và chính xác hơn.

Ngoài ra, CB chống giật còn được phân loại theo:

• Số cực: 1P+N (1 pha 2 dây), 3P (3 pha 3 dây), 3P+N (3 pha 4 dây).
• Dòng định mức (In): Là dòng điện tối đa mà CB có thể cho qua liên tục, ví dụ: 16A, 25A, 32A, 40A, 63A…
• Dòng rò danh định (IΔn): Là ngưỡng dòng rò mà CB sẽ tác động, ví dụ: 15mA, 30mA (dân dụng), 100mA, 300mA, 500mA (công nghiệp hoặc chống cháy).

Việc lựa chọn đúng loại CB chống giật với các thông số kỹ thuật phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả bảo vệ.

Tại sao nên lắp đặt CB chống giật cho gia đình và công trình?

Sau khi đã hiểu rõ CB chống giật hoạt động ra sao, lợi ích của việc lắp đặt thiết bị này trở nên vô cùng rõ ràng:

• Bảo vệ tính mạng con người: Đây là lợi ích quan trọng nhất. CB chống giật ngắt điện cực nhanh khi phát hiện dòng rò qua cơ thể người, giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc chấn thương nghiêm trọng do điện giật.
• Ngăn ngừa hỏa hoạn: Dòng rò kéo dài có thể gây phát nhiệt tại điểm rò, làm cháy lớp cách điện và các vật liệu dễ cháy xung quanh, dẫn đến hỏa hoạn. CB chống giật giúp loại bỏ nguy cơ này.
• Bảo vệ thiết bị điện: Dòng rò cũng có thể gây hư hỏng cho các thiết bị điện tử nhạy cảm. CB chống giật giúp bảo vệ các thiết bị này khỏi những hư hỏng không đáng có.
• Tuân thủ tiêu chuẩn an toàn điện: Nhiều quy định và tiêu chuẩn xây dựng hiện nay yêu cầu bắt buộc lắp đặt CB chống giật cho các công trình mới và cải tạo.
• Mang lại sự an tâm: Biết rằng ngôi nhà hoặc nơi làm việc của mình được bảo vệ bởi CB chống giật sẽ giúp bạn an tâm hơn khi sử dụng điện.

Ông Trần Minh Đức, một chủ thầu xây dựng uy tín tại TP.HCM, cho biết: “Trong tất cả các công trình tôi đảm nhận, việc tư vấn và lắp đặt CB chống giật chất lượng luôn là ưu tiên hàng đầu. Nó không chỉ thể hiện trách nhiệm của nhà thầu mà còn là sự đảm bảo an toàn lâu dài cho người sử dụng. Chúng tôi thường tin dùng các sản phẩm từ những thương hiệu lớn như Cadivi cho dây cáp và các thiết bị đóng cắt uy tín khác để đồng bộ hệ thống.”

Đầu tư vào CB chống giật là đầu tư vào sự an toàn và bình yên cho chính bạn và những người xung quanh.

Hướng dẫn kiểm tra định kỳ CB chống giật

Biết được CB chống giật hoạt động ra sao là một chuyện, đảm bảo nó luôn hoạt động tốt lại là một chuyện khác. Việc kiểm tra CB chống giật định kỳ là vô cùng cần thiết. Hầu hết các CB chống giật đều có một nút “Test” (thường có ký hiệu chữ T). Bạn nên thực hiện kiểm tra theo các bước sau:

Đảm bảo CB đang ở trạng thái BẬT (ON).

Nhấn nút “Test”.

• Bước 1: Nếu CB “nhảy” (chuyển sang vị trí TẮT – OFF), điều đó có nghĩa là cơ cấu chống giật vẫn hoạt động tốt.
• Bước 2: Nếu CB không “nhảy” sau khi nhấn nút “Test”, có thể CB đã bị hỏng hoặc có vấn đề với mạch kiểm tra.

Sau khi kiểm tra, nếu CB đã nhảy, hãy gạt nó trở lại vị trí BẬT (ON) để cấp điện lại cho mạch.

Nếu CB không nhảy khi nhấn nút “Test”, bạn cần liên hệ ngay với thợ điện chuyên nghiệp để kiểm tra và thay thế nếu cần thiết. Tuyệt đối không tự ý sửa chữa nếu không có chuyên môn. Nên thực hiện việc kiểm tra này ít nhất mỗi tháng một lần, hoặc theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Lưu ý khi lắp đặt CB chống giật

Để CB chống giật phát huy tối đa hiệu quả bảo vệ, việc lựa chọn và lắp đặt đúng cách là rất quan trọng:

• Chọn đúng loại: Dựa vào nhu cầu bảo vệ (chỉ chống rò hay cả quá tải, ngắn mạch) để chọn RCCB hay RCBO.
• Chọn đúng dòng định mức và dòng rò: Dòng định mức của CB phải lớn hơn hoặc bằng tổng công suất phụ tải của mạch cần bảo vệ. Dòng rò 30mA thường được sử dụng cho các ổ cắm và khu vực ẩm ướt để bảo vệ con người. Dòng rò 100mA hoặc 300mA có thể dùng cho CB tổng hoặc bảo vệ chống cháy.
• Mua sản phẩm chính hãng: Ưu tiên các thương hiệu uy tín như Panasonic, Schneider, Mitsubishi, LS, Sino… Mua hàng tại các đại lý phân phối chính thức như VN Đại Phong để đảm bảo chất lượng và chế độ bảo hành.
• Lắp đặt đúng kỹ thuật: Lắp đặt ở vị trí khô ráo, dễ thao tác. Đấu nối dây pha (L) và dây trung tính (N) đúng cực quy định trên CB. Việc đấu sai có thể làm CB không hoạt động hoặc hoạt động không chính xác.
• Không lắp CB chống giật cho các thiết bị y tế quan trọng (như máy trợ thở) mà không có giải pháp dự phòng, vì việc CB nhảy có thể gây nguy hiểm.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia: Nếu không chắc chắn, hãy nhờ đến sự tư vấn và lắp đặt của thợ điện có kinh nghiệm.

Qua bài viết này, VN Đại Phong hy vọng đã giúp bạn hiểu rõ hơn về câu hỏi CB chống giật hoạt động ra sao? cũng như tầm quan trọng và cách sử dụng thiết bị an toàn điện này. CB chống giật không chỉ là một thiết bị điện đơn thuần mà còn là người vệ sĩ đáng tin cậy, bảo vệ bạn và gia đình khỏi những nguy cơ tiềm ẩn từ dòng điện.

Nếu bạn cần tư vấn thêm về lựa chọn CB chống giật hoặc các thiết bị điện khác. Đừng ngần ngại liên hệ với đội ngũ chuyên gia của VN Đại Phong qua số Hotline 0935 650 918 để được tư vấn tận tâm bạn nhé!

Tham khảo nhanh các sản phẩm CB chống giật tại đây:

• Aptomat chống giật LS ELCB 2P 50A – 30kA – EBN52c
• Aptomat chống giật LS ELCB 4P 300A 37kA EBN404c
• Aptomat chống giật LS ELCB 4P 125A 37kA EBS204c